Stokholm Beynəlxalq Sülh Araşdırmaları İnstitutunun (SIPRI) qlobal silah ticarəti ilə bağlı son hesabatına görə, keçən il 100 ən böyük silah istehsalçısının gəlirləri 2023-cü illə müqayisədə real ifadədə 5,9% artaraq 679 milyard dollara çatıb.
Yeniavaz.com xəbər verir ki, sənəddə dövlətlərin öz arsenallarını genişləndirməyə və sürətlə modernləşdirməyə çalışdıqları qeyd edilib. Bu isə qlobal silah şirkətlərinin gəlirlərinin kəskin artması ilə nəticələnib.
Qlobal silah satış gəlirləri 2024-cü ildə Ukrayna və Qəzzadakı hərbi münaqişələr, qlobal və regional geosiyasi gərginliklər və davamlı olaraq artan hərbi xərclər fonunda SIPRI tərəfindən indiyə qədər qeydə alınan ən yüksək səviyyəyə çatıb.
Xüsusilə, ABŞ-nin ən böyük şirkətlərinin silah satışından əldə etdiyi ümumi gəlir 3,8% artaraq 334 milyard dollar olub. Reytinqdə yer alan 39 Amerika istehsalçısından 30-u silah satışından əldə etdikləri gəlirləri artırıb.
Top 100-ə daxil olan 26 Avropa silah şirkətindən 23-ü öz mövqelərini yaxşılaşdırıb. Onların ümumi gəlirləri 13% artaraq 151 milyard dollara çatıb.
Artan gəlirlər və yeni sifarişlər bir çox silah şirkətlərini istehsal xətlərini genişləndirməyə, gücü artırmağa, yeni törəmə şirkətlər açmağa və ya satınalmalar etməyə sövq edib.
Hesabat müəllifləri Rusiya müdafiə sənayesi ilə bağlı ilk 100-lükdə olan yalnız iki şirkət haqqında məlumatlara malik olublar. “Rostek” və “Birləşmiş Gəmiqayırma Korporasiyası” beynəlxalq sanksiyalara baxmayaraq, ümumi satış gəlirlərini 23% artıraraq 31,2 milyard dollara çatdırıblar. SIPRI ekspertlərinin fikrincə, daxili tələbat hərbi ixracın azalması ilə əlaqədar gəlir itkisini kompensasiya etmək üçün kifayət edib.
Asiya və Okeaniya 2024-cü ildə ilk 100 şirkət arasında silah satışından əldə olunan gəlirin ümumi azalmasının müşahidə olunduğu yeganə region olub. Bu regionda gəlirlər 2023-cü illə müqayisədə 1,2% və ya 130 milyard dollar azalıb. Regional azalma ilk 100-lükdə yer alan səkkiz Çin şirkəti arasında silah satışından əldə olunan gəlirin 10% azalması ilə əlaqədar olub. Ən nəzərəçarpan azalma Çinin quruda yerləşən silah sistemlərinin aparıcı istehsalçısı olan NORINCO-da olub: 31%.
İlk 100-lükdə yer alan Yaponiya və Cənubi Koreya şirkətlərinin silah satış gəlirləri, əksinə, Avropada və daxili bazarlarda güclü tələbat sayəsində artmaqda davam edib. Beş yapon şirkəti birgə silah satış gəlirlərini 40% artıraraq 13,3 milyard dollara, Cənubi Koreyanın dörd istehsalçısı isə 31% artıraraq 14,1 milyard dollara çatdırıb. Cənubi Koreyanın ən böyük silah şirkəti “Hanwha Group” 2024-cü ildə silah satış gəlirlərini 42% artırıb və bu məbləğin yarıdan çoxu ixrac gəlirlərindən əldə edilib.
İlk dəfə olaraq ilk 100-lükdə doqquz şirkət Yaxın Şərqdən olub. Onların birgə silah satış gəlirləri 31 milyard dollar təşkil edib. Regionda silah satış gəlirləri 14% artıb. Reytinqdə yer alan üç İsrail silah şirkəti ümumi gəlirlərini 16% artıraraq 16,2 milyard dollara çatdırıb.
Ötən il Türkiyənin 5 silah şirkəti ilk 100-lük sıralamasında yer alıb. Onların birləşmiş silah satış gəlirləri əvvəlki ilə nisbətən 11% artaraq 10,1 milyard dollar təşkil edib.
Amerika şirkəti “SpaceX” ilk dəfə SIPRI-nin “top 100”nə daxil olub. Onun gəliri 2023-cü illə müqayisədə iki dəfədən çox artaraq, 1,8 milyard dollara çatıb.
Tətbiqimizi yükləyə bilərsiniz
