Merkezi Washington’da bulunan Özgürlük Evi (Freedom House), 2018 Dünyada Özgürlükler Raporunu açıkladı. “Demokrasi Krizde” başlığı verilen yıllık raporda Türkiye ilk kez “özgür olmayan” ülkeler kategorisine düşürüldü. Türkiye daha önce “kısmen özgür” kategorisindeydi. Raporda Trump liderliğindeki ABD'nin de notu 3 puan düşürüldü. Amerika’nın Sesi’nde yer alan habere göre raporda, Türkiye'nin notu geçen yıla göre 6 puan geriledi. Türkiye, son 10 yılda da 34 puan düşüşle raporda bu zaman diliminde en çok puanı düşürülen ülke oldu. Dünya genelinde özgürlüklerin durumunu takip eden kuruluş, raporunun Türkiye ile ilgili değerlendirme bölümünde, Türkiye'nin “kısmen özgür” kategorisinden “özgür değil” kategorisine düşürülmesinin, “Dünyada Özgürlükler raporlarında uzun ve giderek hızlanan düşüşünün bir neticesi olduğunu” belirtti.
“Demokrasi dünya genelinde geriliyor”
Raporda dünya genelinde de demokrasinin “saldırı altında olduğu ve gerilediği” ve bu krizin, Amerika'nın da demokratik standartlarının “hızla aşınması” nedeniyle yoğunlaştığı tespitine yer verildi.
Rapora göre küresel özgürlükler 12 yıldır sürekli gerileme kaydediyor. 2017'de de 71 ülkede siyasi haklar ve sivil özgürlüklerde net gerilemeler görülürken, sadece 35 ülkede durum iyileşme gösterdi.
Özgürlük Evi'nin başkanı Michael J.Abramowitz, “Demokrasi, on yıllardır en ciddi krizle karşı karşıya. Demokrasinin, özgür ve adil seçimler, azınlık hakları, basın özgürlüğü ve hukukun üstünlüğünün garanti altına alınması gibi temel ilkeleri dünya genelinde baskı altında” dedi.
ABD'nin de notu 3 puan düşürüldü
“Rusya ve Çin'in, dünyadaki öncü demokrasilerde yaşanan gerilemeden, hem kendi içlerinde baskıları artırarak, hem de zararlı etkilerini diğer ülkelere ihraç ederek istifade ettiği” belirtilen raporda, 2017'nin önemli bir gelişmesinin, “ABD'nin, demokrasinin hem savunucusu hem de örneği olma konumundan çekilmesi olduğu” kaydedildi.
Amerika'da siyasi haklar ve sivil özgürlüklerde son 7 yıldır yavaş bir düşüşün olduğu ancak bu düşüşün 2017'de hız kazandığı ifade edilen raporda, bu durumun, Rusya'nın 2016 ABD başkanlık seçimlerine müdahale ettiği konusunda artan kanıtlar, yeni yönetim tarafından temel etnik standartlara yönelik ihlaller ve hükümetin şeffaflığının azalmasından kaynaklandığı belirtildi.
Raporda, demokrasilerde geriye gidiş serisinin görülmeye başladığı 2006 yılından bu yana 113 ülkede durumun net biçimde daha da kötüleştiği ve sadece 62 ülkede iyileşme olduğu da belirtildi.
Raporun son versiyonunda, 195 ülke değerlendirme altına alınırken, bunlardan 88'i (yüzde 45) “özgür”, 58'i (yüzde 30) “kısmen özgür” ve 49'u (yüzde 25) “özgür değil” kategorisinde yer aldı.
Özgürlük Evi'nin raporunda, “Suudi Arabistan, İran, Venezuela ve Kuzey Kore gibi yolsuz ve baskıcı ülkelerin”, uzun soluklu bölgesel ihtilafları devam ettirerek, insani krizleri körükleyerek ve Kuzey Kore örneğinde olduğu gibi nükleer silahlarını genişleterek küresel istikrarı riske attığı” kaydedildi.
Tunus'ta 2017 yılında demokraside görülen keskin gerilemelerin Arap dünyasındaki tek “özgür” ülkeyi ve 2011 yılındaki Arap Baharı'nın “tek başarı hikayesini” tehlikeye attığı tespiti yapılan raporda, Zimbabwe'de de seçilmiş cumhurbaşkanı Robert Mugabe'nin askeri baskıyla istifa zorlanmasının ardından ülkenin kategorisinin “kısmen özgür”den “özgür değil”e düşürüldüğü belirtildi.
Raporda, Myanmar'da da 2017 yılında yürütülen etnik temizlik kampanyasının, ülkenin uluslararası toplumca 2010'dan beri desteklenen “sınırlı demokratik açılımının kusurlu doğasını gösterdiği” kaydedildi.
Özgürlük Evi'nin raporunda, Güney ve Orta Amerika'da ise Meksika dahil bazı ilerleme işaretleri görüldüğü de belirtildi. Ayrıca, Güney Kore ve Tayvan'da da siyasi ilerleme işaretleri gözlenmeye devam ettiği dile getirildi.
Raporda “özgür olmayan ülkeler” kategorisine alınan 49 ülkeden 12'sinin siyasi haklar ve sivil özgürlükler açısından “kötünün de kötüsü” konumunda olduğu ifade edilerek, bu ülkeler en az özgür olandan başlayarak şöyle sıralandı: Suriye, Güney Sudan, Eritre, Kuzey Kore, Türkmenistan, Ekvator Ginesi, Suudi Arabistan, Somali, Özbekistan, Sudan, Orta Afrika Cumhuriyeti ve Libya.
Tətbiqimizi yükləyə bilərsiniz
