Bir müddət əvvəl jurnalist, media eksperti Qulu Məhərrəmlinin Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Dilçilik İnstitutundakı “Qaynar xətt”in fəaliyyətinin dayandırılmasına etirazı barədə məlumat vermişdik .
Yeniavaz.com xəbər verir ki, Q. Məhərrəmli yenidən bu məsələyə toxunub və problemin hələ də həll olunmadığını bildirib:
“Bir ay əvvəl AMEA-nın Dilçilik İnstitutunda “Qaynar xətt”in fəaliyyətinin dayandırılması və bu sistemə aid otağın hansısa şuraya verilməsi barədə feysbukda yazdığım statusun mediada işıqlandırılması və ictimaiyyətin reaksiyası müəyyən bəhrə verdi, amma problemi həll etmədi. Mövzunun həssaslığını anlayan Dilçilik institutu ötən ilin dekabrından fəaliyyəti dayandırılmış (dediklərinə görə, pandemiya səbəbindən!?) xəttin şəhər nömrəsini (5380637) tez-tələsik əlaqə telefonu kimi işə salıb, amma bütövlükdə söndürülmüş serveri, interneti və elektron xidməti bərpa etməyiblər. Sadəcə, bir adam ayırıblar ki, iş saatlarında dədə-baba qaydası ilə zənglərə cavab versin. Lakin saat 17-dən sonra və şənbə-bazar günlərində həmin zənglərə cavab verilmir. Daha bunun nəyi “qaynar xətt” oldu? Bu bacarıqsızlıqları bir yana qalsın, hələ AMEA ictimaiyyətə yanlış məlumat da verir. İki gün əvvəl qurumun saytı Dilçilik institutna istinadən belə bir məlumat yayıb ki, “qaynar xəttin fəaliyyət göstərməməsi ilə bağlı yayılan məlumatlar həqiqəti əks etdirmir”. Adamı heyrət bürüyür ki, ya bunlar ümumən müasir texnologiya kimi elektron sistemə əsaslanan “qaynar xətt” anlayışından xəbərsizdirlər, ya da Ana dilinə gerçək münasibətləri elə budur.
Xatırladıram ki, bütün dünyada, xüsusən dil qurumları olan ölkələrdə “qaynar xətt” müasir dildə gedən prosesləri öyrənməyə, nöqsanları aradan qaldırmağa və dildə üzə çıxan mübahisələri aydınlaşdırmağa xidmət edən sistem kimi fəaliyyət göstərir. Ona görə bizdə də Prezident İlham Əliyevin 2013-cü ildə imzaladığı “Azərbaycan dilinin qloballaşma şəraitində düzgün işlədilməsi və dilçiliyin inkişafı ilə bağlı Dövlət Proqramı”nda xüsusi maddə (6.1.5) ilə Dilçilik İnstitutunda “Qaynar xətt”in yaradılması vaci̇b hesab olunub. Və akademik Tofiq Hacıyevin rəhbərliyi dövründə həmin xətt böyük əziyyətlər hesabına ərsəyə gətirilərək istifadəyə verilib.
Təəssüf ki, indi bu işə cavbdeh olan İsa Həbibbəyli və Möhsün Nağısoylu kimi kal akademiklər ana dilinə xidməti yalnız “möhtəşəm” iclaslar keçirib dilin inkişafı haqqında moizələr oxumaqda, yalançı tədbirlərlə gözə kül üfürməkdə görürlər. Bir aydan çoxdur ki, problemin ictimailəşməsinə baxmayaraq bu adamlar elektron sistem kimi “qaynar xətti”in bərpası üçün heç bir addım atmayıblar, yalnız işin üstünü malalamağa, sadəcə, nömrəni şəhər telefonuna qoşmaqla görüntü yaratmağa çalışıblar. Bu, ictimai əhəmiyyəti olan bir işə saymazyana münasibətdir, millətin dil probleminə, dövlətin dil quruculuğu siyasətinə hörmətsizlikdir. Ona görə də belə hesab edirəm ki, “Qaynar xətt”in serverinin söndürülməsi, avtomat xətlərin sıradan çıxarılması, proqram təminatının pozulması məhz İ.Həbibbəyli və M.Nağısoylu kimilərinin məsuliyyətsizliyinin nəticəsi, onların Ana dilinə qəsdidir.
Heç nə yarada bilməyənlərin mövcud olanları rahatlıqla dağıtması bir dərddir, onların cəzasız qalması isə tamam başqa dərddir!”.
Məsələ ilə bağlı AMEA-nın Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunun direktoru, akademik Möhsün Nağısoylu ilə əlaqə saxladıq. M. Nağısoylu Yeniavaz.com-a bildirdi ki, bu problem sabahdan etibarən öz həllini tapacaq:
“Qaynar xəttin yaradılmasına məsul iki qurumdur. Bu dövlət proqramında qeyd olunub. Bu qurumlar AMEA və Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyidir(hazırda - Nəqliyyat, Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyi). Onun proqram təminatı hissəsi Rabitə Nazirliyinin öhdəliyindədir. Biz proqram təminatını qura bilmərik. Bizdə o cür mütəxəssis yoxdur. Biz Rabitə Nazirliyinə məktub yazdıq, həmin məsələni də onlara xatırlatdıq ki, siz də cavabdeh qurumsunuz. Mütəxəssis gəldi, baxdı, müəyyən işləri gördü. Bildirdi ki, proqram təminatı müəyyən müddətdən sonra yenilənməlidir. Sabah gəlib o məsələni də həll edəcəklər.
Proqram təminatı olandan sonra, bizdə qeyri-iş saatlarında və həftəsonları vətəndaşların müraciətinə avtomatik cavab verən xüsusi telefon var, o müraciətləri qeydiyyata alacaq, iş saatlarında onlar cavablandırılacaq. Şəxsən özüm danışdım Rabitə Nazirliyinin mütəxəssisləri ilə. Söz veriblər ki, sabah mütəxəssis gələcək”.
Tətbiqimizi yükləyə bilərsiniz
